استاندارد ایزو 20253 یا ISO 20253:2016 «کف‌پوش‌های نساجی — آزمون تیغه (Blade test) — کف‌پوش‌های مخمل‌پاشیده (flocked)» یک روش آزمایشگاهی ارائه می‌کند تا مقاومت سایشی و استحکام اتصال الیاف موکت‌های مخمل‌پاشیده اندازه‌گیری و مقایسه شود؛ این سند در سال ۲۰۱۶ منتشر شد و در مه ۲۰۲2 به‌عنوان نسخهٔ بازنشسته (Withdrawn) اعلام گردید، اما همچنان مرجع متداول در کنترل کیفیت این گروه محصولات است.
دامنه (Scope) استاندارد ایزو 20253
استاندارد ایزو 20253 مختص کف‌پوش‌های نساجی مخمل‌پاشیده است؛ یعنی محصولاتی که سطح رویهٔ آن‌ها به‌جای نخ خاب با «الیاف کوتاه الکترواستاتیک‌شده» پوشیده شده است. هدف، ارزیابی توانایی فرش در مقاومت در برابر جداشدن الیاف و ساییدگی تحت تنش موضعی یک تیغه فلزی است.
اصل آزمون
یک نمونه مربع (حداقل 100 × 100 میلی‌متر) به‌وسیلهٔ تیغه فولادی استاندارد با نیروی ثابت در مسیر رفت‌وبرگشت مشخص ساییده می‌شود. پس از تعداد چرخهٔ تعیین‌شده، جرم الیاف جداشده و تغییر ظاهری سطح ثبت می‌گردد. نتایج به‌صورت:
- افت جرم (g/m²) ↔ معیار مقاومت سایشی
- درصد الیاف جداشده ↔ معیار «فایبر بایند» (Fibre bind) ارائه می‌شود.
تجهیزات و شرایط آزمون
| مؤلفه | الزامات کلیدی | منبع |
|---|---|---|
| دستگاه ساینده | تیغه فولادی با شعاع نوک 0,25 mm؛ سرعت رفت‌وبرگشت 30 ± 2 cpm | webstore.ansi.org |
| نیروی وارد بر تیغه | 4,9 ± 0,1 N (معادل 500 g) | cdn.standards.iteh.ai |
| اتمسفر آماده‌سازی | 20 ± 2 °C و 65 ± 4 % RH (طبق ISO 139) | evs.ee |
| تعداد چرخه | 20 رفت‌وبرگشت برای همه نمونه‌ها (قابل افزایش در توافق فنی) | iso.org |
روش اجرایی (خلاصه گام‌ها)
- تهویه نمونه در شرایط استاندارد 24 h.
- وزن اولیه با ترازوی 0,001 g.
- قرار دادن نمونه زیر تیغه و اعمال چرخه‌های سایشی.
- جمع‌آوری و وزن‌کشی الیاف جداشده (در فیلتر پیش‌وزن‌شده).
- وزن نهایی و بازرسی بصری برای تغییر رنگ یا جلوهٔ مخمل.
محاسبه و ارزیابی
Abrasion Loss=m0−m1A (g/m2)\text{Abrasion Loss} = \frac{m_0 – m_1}{A}\;(\text{g/m}^2)Abrasion Loss=Am0−m1(g/m2) Fibre Bind(\text{Fibre\,Bind}(%) = \frac{m_f}{m_0} \times 100FibreBind(
که m0m_0m0 جرم اولیه، m1m_1m1 جرم نهایی و mfm_fmf جرم الیاف جداشده است؛ AAA مساحت نمونه است. پایین‌بودن هر دو مقدار نشانهٔ کیفیت بالاتر روکش مخملی است.
وضعیت انتشار و جایگزینی استاندارد ایزو 20253
- ISO 20253:2016 نخستین و تنها ویرایش بود؛ کمیتهٔ ISO/TC 219 در می ۲۰۲2 آن را «بازنشسته» اعلام و برای بازنگری برنامه‌ریزی کرد.
- فعلاً استاندارد جایگزین مستقیم معرفی نشده است؛ در پروژه‌های جدید، کارفرماها معمولاً همان متن ۲۰۱۶ را با ذکر «Withdrawn but still applicable» در مشخصات فنی نگه می‌دارند.
کاربردهای صنعتی
- کنترل کیفیت تولیدکنندگان موکت مخمل‌پاشیده برای ارزیابی یکنواختی توزیع چسب و طول الیاف.
- مقایسه فرمولاسیون چسب و نخ در تحقیق‌و‌توسعه؛ کاهش ریزش پرز در محیط‌های پرتردد (هتل، سالن ورزشی).
- معیار پذیرش خریداران عمده (به‌ویژه در اروپا و GCC) که حد اکثر افت جرم و حد اقل بایند را در قرارداد ذکر می‌کنند.
ارتباط با سایر اسناد کف‌پوش نساجی
| استاندارد | ارتباط |
|---|---|
| ISO 10361 | «چرخ‌توپی» برای ارزیابی تغییر ظاهر و پرزدهی موکت؛ برای همه انواع کف‌پوش کاربرد دارد |
| ISO 2094 | تعیین جرم رویه خاب در کف‌پوش‌های نساجی؛ مکمل افت جرم حاصل از آزمون تیغه |
| ISO 2424 | واژگان عمومی کف‌پوش نساجی؛ تعاریف فلوک، خاب، زیرلایه |
جمع‌بندی استاندارد ایزو 20253
اگر با موکت‌های flocked کار می‌کنید، استاندارد ایزو 20253 یا ISO 20253 روش استانداردی برای سنجش دوام در برابر ساییدگی نقطه‌ای و چسبندگی الیاف در اختیار می‌گذارد. با آنکه سند از ۲۰۲۲ رسماً بازنشسته شده، نبود جایگزین رسمی باعث شده همچنان مبنای فنی بسیاری از قراردادها و رویه‌های QC باقی بماند؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود هنگام استناد، تاریخ انتشار و وضعیت «Withdrawn» را ذکر کرده و هرگونه اصلاحات سازمانی (مثلاً تعداد چرخه یا نیروی تیغه) را در پیوست فنی پروژه درج کنید.
با سپاس از شما همراهان گرامی که مقاله استاندارد ایزو 20253 را مطالعه کردید. سوالات، نظرات و پیشنهادات خود را درباره استاندارد ایزو 20253 با ما به اشتراک بگذارید، در سریع ترین زمان ممکن پاسخگوی شما خواهیم بود.
اخذ انواع گواهینامه های ملی و بین المللی با ایزوگت. تلفن تماس: 46135223-021
