ارزیابی ریسک - ماتریس ریسک
ارزیابی ریسک چیست و چطور می توان اقدام به ارزیابی ریسک محیط کاری نمود؟ چطور می توان خطرات احتمالی مرتبط با آن را شناسایی، تجزیه و تحلیل و کاهش دهید.
ابزارها و تکنیک های ارزیابی خطر چهار ابزار رایج شامل:
- ماتریس ریسک.
- درخت تصمیم.
- تحلیل حالت ها و اثرات شکست.
- مدل پاپیونی.
اریابی ریسک چیست؟
ارزیابی خطر یک فرآیند سیستماتیک است که شامل شناسایی، تجزیه و تحلیل و کنترل مخاطرات و خطرات احتمالی است. ارزیابی خطر توسط مسئول ایمنی یا افسر ایمنی کارگاهی انجام می شود تا تعیین کند که چه اقداماتی برای حذف یا کنترل خطر در محل کار در هر موقعیت بالقوه وجود دارد یا باید وجود داشته باشد.
ارزیابی خطر یکی از اجزای اصلی تحلیل ریسک است. تجزیه و تحلیل ریسک فرآیندی با مراحل متعدد است که قصد دارد تمام ریسک ها و مسائل بالقوه ای را که برای کسب و کار مضر هستند شناسایی و تجزیه و تحلیل کند. این یک فرآیند مداوم است که در صورت لزوم به روز می شود. این مفاهیم به هم مرتبط هستند و می توان از آنها به صورت جداگانه استفاده کرد.
ارتباط ریسک فرآیند تبادل اطلاعات و نظر در مورد ریسک به طرف های ذینفع است. مدیریت ریسک عبارت است از کنترل و ارزیابی پیشگیرانه تهدیدها و خطرات برای جلوگیری از حوادث، عدم قطعیت ها و خطاها. همراه با ارزیابی ریسک، همه اینها عناصر حیاتی هستند که به تصمیم گیری آگاهانه مانند کاهش خطرات کمک می کنند.
بیشتر بخوانید: نکات ایمنی و بهداشت محیط کار چیست؟
چرا ارزیابی ریسک مهم است؟
شناسایی خطرات با استفاده از فرآیند ماتریس ریسک یک عنصر کلیدی هنگام اطمینان از سلامت و ایمنی کارکنان و مشتریان شما است. سازمان ایزو از طریق تدوین استاندارد ایزو 45001 کسب و کارها را ملزم به انجام ارزیابی ریسک می کند. طبق مقررات تعیین شده توسط استاندارد های ایمنی (HSE)، ارزیابی خطرات یا خطرات احتمالی، تجهیزات محافظ شخصی را که یک کارگر ممکن است برای کار خود نیاز داشته باشد تعیین می کند. دستورالعمل هایی برای صنایع مختلف وجود دارد، زیرا انواع خطرات احتمالی موجود ممکن است متفاوت باشد.
شدت شناسایی خطر برای همه سازمان ها و دولت هایی که نیاز به ارزیابی ریسک در محل کار دارند، واضح است. پیشگیری و کاهش خطرات برای نجات جان افراد و اطمینان از اینکه محل کار به عنوان یک فضای امن باقی می ماند. چه زمانی ارزیابی ریسک را انجام می دهید؟
بیشتر بخوانید: لیست استانداردهای ایزو، فهرست ISO مدیریت کیفیت.
چه زمانی ارزیابی ریسک را انجام می دهیم؟
قبل از پیش آمدن حادثه، این دقیقا زمانی است که شما باید مخاطرات محیط کاری خود را بررسی کنید. هدف از ارزیابی ریسک، فراتر از رعایت الزامات قانونی، حذف خطرات عملیاتی و بهبود ایمنی کلی محل کار است. بعد از ازیابی ریسک و اقدام برای اصلاحات شما باید مدام خطرات را بررسی کنید. این وظیفه مسئول ایمنی کارگاه یا کافرمایان است که شرایط زیر را در کارگاه ها بررسی کنند.
- فرآیندهای جدید کاری را بررسی کنید و خطرات احتمالی را تشخیص دهید.
- بررسی کنید چه تغییراتی در فرآیندهای موجود کاری ایجاد می شود.
- تجهیزات ایمنی و ابزار مورد نیاز را برای فرآیندهای کاری جدید ایجاد کنید.
- سیستم مدیریت کیفیت و سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی را بررسی کنید.
بیشتر بخوانید: الزامات سیستم مدیریت کیفیت چیست؟
تفاوت بین ارزیابی ریسک و تجزیه و تحلیل ایمنی شغلی چیست؟
ارزیابی ریسک اغلب با تجزیه و تحلیل ایمنی شغلی یا تجزیه و تحلیل خطر شغلی اشتباه گرفته می شود. تفاوت اصلی بین ارزیابی ریسک و تجزیه و تحلیل ایمنی شغلی در دامنه فعالیت آن است. ارزیابی ریسک خطرات ایمنی را در کل محل کار ارزیابی می کند و اغلب با یک ماتریس ریسک برای اولویت بندی خطرات و کنترل ها همراه است. در حالی که یک تجزیه و تحلیل ایمنی شغلی بر خطرات شغلی خاص تمرکز دارد و معمولاً برای یک کار انجام می شود و هر مرحله از کار را ارزیابی می کند.
در حالی که جزئیات دقیق ارزیابی ریسک ممکن است در صنایع مختلف بسیار متفاوت باشد، HSE سه نوع ارزیابی ریسک کلی را متمایز می کند که شامل موارد زیر است.
- ارزیابی ریسک در مقیاس بزرگتر
این به ارزیابی های ریسکی اشاره دارد که برای مکان های خطر پیچیده در مقیاس بزرگ مانند صنعت هسته ای و نفت و گاز انجام می شود. این نوع ارزیابی مستلزم استفاده از یک تکنیک پیشرفته ارزیابی ریسک به نام ارزیابی ریسک کمی (QRA) است.
- ارزیابی ریسک در مقیاس بزرگتر
این به ارزیابی های ریسکی اشاره دارد که برای مکان های خطر پیچیده در مقیاس بزرگ مانند صنعت هسته ای و نفت و گاز انجام می شود. این نوع ارزیابی مستلزم استفاده از یک تکنیک پیشرفته ارزیابی ریسک به نام ارزیابی ریسک کمی (QRA) است.
- ارزیابی ریسک عمومی
این نوع ارزیابی ریسک‌های کلی محل کار را مدیریت می‌کند و تحت مدیریت سازمان‌های بهداشتی و ایمنی قانونی مانند OSHA و HSE مورد نیاز است.
مثال ها:
ارزیابی ریسک برای شناسایی خطرات و خطراتی که ممکن است به طور بالقوه به کارگران آسیب برساند ضروری است. انواع مختلفی از ارزیابی‌های ریسک در صنایع مختلف استفاده می‌شود که نیازهای خاص و اقدامات کنترلی را تنظیم می‌کنند. در اینجا نمونه های رایج ارزیابی ریسک آورده شده است:
- ارزیابی خطر سلامت و ایمنی – نوعی ارزیابی ریسک که توسط مسئول ایمنی یا افسر ایمنی برای تعیین خطرات ایمنی و بهداشتی مرتبط با شغل، محیط کار و فرآیندهای جاری استفاده می‌شود. خطرات را می توان به صورت بیولوژیکی، شیمیایی، انرژی، محیطی و مواردی از این قبیل شناسایی کرد.
- ارزیابی ریسک محل کار – توسط مدیران دفاتر و مدیران مدرسه انجام می شود، این ابزار به اطمینان از اینکه محل کار عاری از تهدیدات بهداشتی و ایمنی است کمک می کند. این ارزیابی همچنین به تقویت روحیه و بهره وری کارکنان کمک می کند.
- ارزیابی خطر سقوط – توسط کارکنان پرستاری واحدها یا مراکز مراقبت سالمندان برای ارزیابی احتمال سقوط انجام می شود. این چک لیست تضمین می کند که امکانات، تجهیزات و سایر عوامل برای بیماران مسن ایمن هستند.
- ارزیابی ریسک ساخت و ساز – یک ارزیابی حیاتی که در محل ساخت و ساز برای کمک به تیم های ایمنی در اجرای اقدامات اصلاحی و پیروی ذینفعان با مقررات ایمنی استفاده می شود.
ارزیابی ریسک را می توان به عنوان یک بار اداری نظارتی در نظر گرفت، اما درک دلیل و هدف ارزیابی ریسک به تیم شما کمک می کند تا خطرات را در محل کار شما شناسایی، اولویت بندی و کنترل کند.
بیشتر بخوانید: استاندارد بین المللی چیست؟
برنامه ریزی برای ارزیابی ریسک:
ارزیابی خطر باید توسط افراد ذیصلاحی انجام شود که در ارزیابی شدت آسیب، احتمال و اقدامات کنترلی با تجربه هستند. برای شروع، برنامه ریزی خوب برای اجرای موثر ارزیابی ریسک ضروری است. 4 عنصر زیر را همانطور که توسط اداره ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) بیان شده است در نظر بگیرید:
- دامنه فعالیت شما چیست؟
تعیین دامنه هنگام برنامه ریزی ارزیابی ریسک می تواند به شما کمک کند تا بفهمید به چه منابعی نیاز دارید. در مورد آنچه که ارزیابی می کنید دقیق باشید. آیا شما یک محصول را ارزیابی می کنید؟ یک فرآیند سازمانی؟ یا یک منطقه محل کار؟
- به چه اطلاعاتی نیاز دارید؟
نوع آموزش، ابزار و تجهیزاتی را که تیم شما برای انجام موثر ارزیابی ریسک نیاز دارد، تعیین کنید. همچنین باید معیارهای تجزیه و تحلیل ریسک را که قرار است استفاده کنید تعیین کنید و بدانید که چرا آنها بهترین انتخاب برای هدف شما هستند.
- چه کسی درگیر است؟
به پرسنل درگیر در برنامه ریزی و اجرای ارزیابی ریسک خود توجه کنید. آنها می توانند مدیران، سرپرستان، کارگران یا تامین کنندگان باشند. این به شما کمک می کند منابع اضافی را شناسایی کنید که می تواند به شما در بهبود اثربخشی ارزیابی ریسک کمک کند.
- چه قوانینی باید رعایت کنیم؟
عدم رعایت می تواند منجر به جریمه های سنگین و سایر تخلفات شود که می تواند برای عملیات شما مشکل ایجاد کند. قوانین، مقررات، کدها، استانداردها و سیاست‌های داخلی را که باید در هنگام ارزیابی ریسک در نظر بگیرید، تعیین کنید.
با تعیین همه این موارد، می توانید پایه ای محکم برای ارزیابی ریسک موثر ایجاد کنید. هنگامی که ارزیابی ریسک خود را برنامه ریزی کردید، می توانید ارزیابی ریسک را انجام دهید. ارزیابی ریسک در 5 مرحله انجام می شود.
مراحل ارزیابی ریسک چگونه است؟
- خطرات را شناسایی کنید
محل کار را بررسی کنید و ببینید چه چیزی به طور منطقی می تواند باعث آسیب شود. خطرات رایج محل کار را شناسایی کنید. دستورالعمل‌ها یا برگه های اطلاعات سازنده یا تأمین‌کننده را برای هرگونه خطر آشکار بررسی کنید. گزارش های تصادف و نزدیک به از دست دادن قبلی را مرور کنید. با استفاده از چک لیست شناسایی خطر، خطرات را به طور موثر شناسایی کنید. این تضمین می کند که همه چیز در طول ارزیابی ریسک و شناسایی خطر پوشش داده شود که از افزایش خطرات جلوگیری می کند. خطر چیزی است که پتانسیل ایجاد آسیب به افراد، اموال یا محیط زیست را دارد، در حالی که خطر احتمال آسیب یا آسیب واقعی یک خطر در شرایط تعریف شده است.
- خطرات را ارزیابی کنید
برای ارزیابی خطر یک احتمال، باید در نظر بگیرید که چگونه، کجا، چه مقدار و چه مدت افراد معمولاً در معرض خطر احتمالی قرار می گیرند. با کمک یک ماتریس ریسک، یک رتبه بندی ریسک به خطرات خود اختصاص دهید. استفاده از ماتریس ریسک می تواند با در نظر گرفتن عواملی مانند احتمال وقوع و شدت صدمات احتمالی به اندازه گیری سطح خطر در هر خطر کمک کند. در همین حال، انجام یک تجزیه و تحلیل محیطی به شما امکان می دهد خطرات بالقوه و اثرات آنها را بر محیط کسب و کار خود بسنجید.
- تصمیم گیری در مورد اقدامات کنترلی برای اجرا
پس از تخصیص رتبه ریسک به یک خطر شناسایی شده، زمان آن رسیده است که کنترل های موثری برای محافظت از کارگران، املاک، غیرنظامیان ویا محیط زیست ایجاد کنیم. در اولویت بندی اجرای کنترل ها از سلسله مراتب کنترل ها پیروی کنید.
- یافته های خود را مستند کنید
حفظ یک سوابق رسمی از ارزیابی ریسک مهم است. این می تواند به سازمان شما کمک کند تا خطرات و اقدامات کنترلی را پیگیری کند. اسناد ممکن است شامل شرح مفصلی از فرآیند در ارزیابی ریسک، طرح کلی ارزیابی ها و توضیحات مفصل در مورد چگونگی نتیجه گیری باشد. از یک الگوی ارزیابی ریسک برای مستندسازی یافته های خود استفاده کنید.
- ارزیابی های خود را به روز کنید
ارزیابی‌های خود را بررسی کنید و ببینید آیا کنترل های توصیه شده شما اعمال شده‌اند یا خیر. اگر شرایطی که در آن ارزیابی ریسک شما بر اساس آن انجام شد، به طور قابل توجهی تغییر کرد، بهترین قضاوت خود را برای تعیین اینکه آیا ارزیابی ریسک جدید ضروری است یا خیر، استفاده کنید.
معرفی شرکت ایران گواه:
شرکت ایران گواه در زمینه فعالیت مشاوره و کارسازی پیاده سازی الزامات استاندارد ایزو، نگارش طرح HSE PLAN، تهیه پلن HACCP، دریافت گواهینامه ایزو برای حضور در مناقصه پیمانکاران و موضوعات مربوط به شناسایی خطرات فعالیت دارد. شما می توانید جهت تهیه اچ اس ای پلن و شناسایی خطرات محیط کار با ما در تماس باشید.
ارزیابی خطر اغلب با تجزیه و تحلیل ایمنی شغلی یا تجزیه و تحلیل خطر شغلی اشتباه گرفته می شود. تفاوت اصلی بین ارزیابی خطر و تجزیه و تحلیل ایمنی شغلی در دامنه فعالیت آن است. ارزیابی ریسک خطرات ایمنی را در کل محل کار ارزیابی می کند و اغلب با یک ماتریس ریسک برای اولویت بندی خطرات و کنترل ها همراه است. در حالی که یک تجزیه و تحلیل ایمنی شغلی بر خطرات شغلی خاص تمرکز دارد و معمولاً برای یک کار انجام می شود و هر مرحله از کار را ارزیابی می کند.
ارزیابی ریسک یک فرآیند سیستماتیک است که شامل شناسایی، تجزیه و تحلیل و کنترل مخاطرات و خطرات احتمالی است. ارزیابی ریسک توسط مسئول ایمنی یا افسر ایمنی کارگاهی انجام می شود تا تعیین کند که چه اقداماتی برای حذف یا کنترل خطر در محل کار در هر موقعیت بالقوه وجود دارد یا باید وجود داشته باشد.
