استاندارد ایزو 25010 چیست؟

ISO 25010 با عنوان “مهندسی سیستم ها و نرم افزار – سیستم ها و نرم افزارهای مورد نیاز و ارزیابی کیفیت (SQuaRE) – مدل های کیفیت سیستم و نرم افزار” یک استاندارد کیفیت نرم افزار است.

استاندارد ایزو 25010 به سازمان ها کمک می کند تا از کیفیت بالای نرم افزار خود اطمینان حاصل نمایند. بنابراین ما توسط این مقاله در مورد استاندارد ISO 25010 صحبت می کنیم. اگر علاقه دارید در مورد این استاندارد بیشتر بدانید به سرفصل تولید محتوا توجه کنید.

فهرست محتوا

استاندارد ایزو 25010 چیست؟, مدل کیفیت مهندسی سیستم ها و نرم افزار

ISO 25010 با عنوان “مهندسی سیستم ها و نرم افزار – سیستم ها و نیازهای کیفیت نرم افزار و ارزیابی (SQuaRE) – مدل های کیفیت سیستم و نرم افزار” یک استاندارد کیفیت نرم افزار است. این مدل ‌ها را شامل ویژگی‌ ها و ویژگی ‌های فرعی، هم برای کیفیت محصول نرم ‌افزار و هم برای کیفیت نرم ‌افزار در حال استفاده همراه با راهنمایی عملی در مورد استفاده از مدل‌ های کیفیت توصیف می‌ کند.

در مورد “استاندارد کیفیت نرم افزار IT، ISO 5055” بیشتر بخوانید.

نمای کلی استاندارد ISO 25010

ISO25010 دو مدل کیفیت را توصیف می کند:

1. مدل کیفیت در استفاده متشکل از پنج ویژگی (که برخی از آنها بیشتر به ویژگی ‌های فرعی تقسیم می ‌شوند) که به نتیجه تعامل زمانی که یک محصول در زمینه استفاده خاص استفاده می ‌شود، مربوط می‌شود.
2. یک مدل کیفیت محصول متشکل از هشت ویژگی (که بیشتر به ویژگی ‌های فرعی تقسیم می ‌شوند) که به ویژگی ‌های استاتیک نرم ‌افزار و ویژگی ‌های دینامیکی سیستم کامپیوتری مربوط می ‌شود.

ویژگی ‌ها و ویژگی ‌های فرعی، اصطلاحات سازگاری را برای تعیین، اندازه‌ گیری و ارزیابی کیفیت محصول سیستم و نرم‌ افزار فراهم می‌کنند. آنها همچنین مجموعه ‌ای از ویژگی‌ های کیفی را ارائه می‌کنند که می ‌توان الزامات کیفی اعلام شده را برای کامل بودن با آنها مقایسه کرد.

ویژگی های کیفیت محصول ISO 25010 چیست؟

ISO 25010 از هشت ویژگی کیفیت محصول و 31 ویژگی فرعی تشکیل شده است که اینها شامل:

1. تناسب عملکردی
2. قابلیت اطمینان
3. کارایی عملکرد
4. قابلیت استفاده
5. امنیت
6. سازگاری
7. قابلیت نگهداری
8. قابل حمل بودن

در اینجا مروری بر هر یک از ویژگی ها و ویژگی های فرعی است.

تناسب عملکردی

تناسب عملکردی به این اشاره دارد که چگونه یک محصول یا سیستم قادر به ارائه عملکردهایی است که نیازهای اعلام شده و ضمنی را برآورده می کند.

• کامل بودن عملکرد: به مجموعه ای از توابع اطلاق می شود که تمامی وظایف مشخص شده و اهداف کاربر را پوشش می دهد.
• صحت عملکردی: اشاره به این دارد که یک محصول یا سیستم تا چه حد نتایج صحیح را با درجه دقت مورد نیاز ارائه می دهد.
• تناسب عملکردی: اشاره به این دارد که عملکردها چگونه می توانند وظایف و اهداف مشخص شده را انجام دهند.

قابلیت اطمینان

قابلیت اطمینان به این اشاره دارد که یک سیستم، محصول یا جزء تا چه حد عملکردهای مشخص شده را تحت شرایط مشخص انجام می دهد.

• بلوغ: به این اشاره دارد که چگونه یک سیستم، محصول یا جزء قادر است نیازهای شما را برای قابلیت اطمینان برآورده کند.
• در دسترس بودن: به این اشاره دارد که آیا یک سیستم، محصول یا جزء عملیاتی و قابل دسترسی است یا خیر.
• تحمل خطا: به نحوه عملکرد یک سیستم، محصول یا جزء با وجود اشکالات سخت افزاری و/یا نرم افزاری اشاره دارد.
• قابلیت بازیابی: به این موضوع اشاره دارد که یک محصول یا سیستم تا چه حد می تواند داده ها را در صورت وقفه یا خرابی بازیابی کند.

کارایی عملکرد

کارایی عملکرد به عملکرد مربوط به میزان منابع استفاده شده اشاره دارد.

• رفتار زمانی: به زمان پاسخ و پردازش و نرخ توان یک محصول یا سیستم در حین انجام وظایف خود اشاره دارد.
• استفاده از منابع: به مقادیر و انواع منابع مورد استفاده یک محصول یا سیستم در حین انجام وظایف آن اشاره دارد.
• ظرفیت: به حداکثر محدودیت یک محصول یا پارامتر سیستم اشاره دارد.

قابلیت استفاده

کاربردپذیری به این اشاره دارد که چگونه می توان از یک محصول یا سیستم برای دستیابی به اهداف مشخص به طور مؤثر، کارآمد و رضایت بخش استفاده کرد.

• تشخیص مناسب بودن: به این اشاره دارد که چگونه می توانید تشخیص دهید که آیا یک محصول یا سیستم برای نیازهای شما مناسب است یا خیر.
• یادگیری پذیری: به آسانی یادگیری نحوه استفاده از یک محصول یا سیستم اشاره دارد.
• عملکرد: به این اشاره دارد که آیا یک محصول یا سیستم دارای ویژگی هایی است که کارکرد و کنترل آن را آسان می کند.
• حفاظت از خطای کاربر: به این موضوع اشاره دارد که یک سیستم چگونه از کاربران در برابر خطا محافظت می کند.
• زیبایی شناسی رابط کاربری: به این موضوع اشاره دارد که آیا یک رابط کاربری خوشایند است یا خیر.
• قابلیت دسترسی: اشاره به این دارد که یک محصول یا سیستم با وسیع ترین طیف ویژگی ها و قابلیت ها چقدر خوب می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

امنیت

امنیت به این اشاره دارد که یک محصول یا سیستم چگونه از اطلاعات و داده ها در برابر آسیب پذیری های امنیتی محافظت می کند.

• محرمانه بودن: اشاره به این دارد که یک محصول یا سیستم تا چه حد می تواند اطمینان حاصل کند که داده ها فقط برای افرادی که دسترسی مجاز دارند قابل دسترسی است.
• یکپارچگی: اشاره به این دارد که چگونه یک سیستم، محصول یا مؤلفه می تواند از دسترسی و اصلاح غیرمجاز به برنامه ها ویا داده های رایانه ای جلوگیری کند.
• عدم انکار: اشاره به این دارد که چگونه می توان اعمال یا رویدادها را به خوبی اثبات کرد.
• پاسخگویی: اشاره به اقدامات یک کاربر غیرمجاز می تواند به آنها ردیابی شود.
• اصالت: به این اشاره دارد که هویت یک موضوع یا منبع تا چه حد می تواند اثبات شود.

سازگاری

سازگاری به این اشاره دارد که چگونه یک محصول، سیستم یا جزء می تواند اطلاعات را تبادل کند و همچنین عملکردهای مورد نیاز خود را در حالی که محیط سخت افزاری یا نرم افزاری را به اشتراک می گذارد، انجام دهد.

• همزیستی: اشاره به این دارد که چگونه یک محصول می تواند عملکردهای مورد نیاز خود را به طور موثر انجام دهد در حالی که محیط و منابع مشترکی را با محصولات به اشتراک می گذارد، بدون اینکه تأثیر منفی بر هیچ محصول دیگری بگذارد.
• قابلیت همکاری: اشاره به این دارد که دو یا چند سیستم، محصول یا جزء تا چه حد قادر به تبادل اطلاعات و استفاده از آن اطلاعات هستند.

قابلیت نگهداری

قابلیت نگهداری به این اشاره دارد که چگونه می توان یک محصول یا سیستم را برای بهبود، تصحیح یا انطباق با تغییرات محیطی و همچنین الزامات اصلاح کرد.

• ماژولاریت: به این اشاره دارد که آیا اجزای یک سیستم یا برنامه را می توان با کمترین تأثیر بر سایر اجزا تغییر داد.
• قابلیت استفاده مجدد: اشاره به این دارد که یک دارایی چقدر می تواند در بیش از یک سیستم استفاده شود.
• تحلیل پذیری: به اثربخشی ارزیابی تاثیر بر تغییرات مورد نظر اشاره دارد. علاوه بر این، به تشخیص نقص یا علل خرابی یا شناسایی – قطعاتی که باید اصلاح شوند نیز اشاره دارد.
• اصلاح پذیری: اشاره به این دارد که چگونه یک محصول یا سیستم را می توان بدون ایجاد نقص یا کاهش کیفیت محصول موجود اصلاح کرد.
• تست پذیری: به میزان موثر بودن معیارهای تست برای یک سیستم، محصول یا جزء اشاره دارد. علاوه بر این، به آزمون هایی نیز اشاره دارد که می توان برای تعیین اینکه آیا معیارهای آزمون برآورده شده است یا خیر.

قابل حمل بودن

قابل حمل بودن به این اشاره دارد که چگونه یک سیستم، محصول یا جزء می تواند از یک محیط به محیط دیگر منتقل شود.

• انطباق پذیری: اشاره به این دارد که چگونه یک محصول یا سیستم می تواند برای سخت افزار، نرم افزار یا سایر محیط های استفاده متفاوت یا در حال تکامل سازگار شود.
• نصب‌پذیری: به چگونگی موفقیت‌آمیز نصب ویا حذف نصب یک محصول یا سیستم اشاره دارد.
• قابلیت تعویض: به این اشاره دارد که یک محصول چقدر می تواند جایگزین محصول مشابه دیگری شود.

تفاوت بین ISO 25010 و ISO 9126 چیست؟

ISO 25010 که در سال 2011 منتشر شد جایگزین ISO 9126 منتشر شده در سال 2001 شد. تفاوت اصلی بین این دو در نحوه طبقه بندی و تعریف الزامات کیفیت نرم افزار غیر کاربردی است. استاندارد ایزو 25010 دو ویژگی کیفیت محصول اضافی را به شش ویژگی مشخص شده در ISO 9126 اضافه کرد – امنیت و سازگاری را اضافه کرد.

چرا کیفیت نرم افزار مهم است؟

کیفیت نرم‌ افزار نشان‌دهنده انطباق نرم ‌افزار با طراحی است، اما همچنین نحوه برآوردن الزامات غیر عملکردی مانند امنیت یا قابلیت نگهداری آن‌ طور که توسط ویژگی‌ های ISO 25010 توضیح داده شده است را نشان می‌دهد. .

با توجه به ویژگی ها، نرم افزار را می توان به صورت زیر ارزیابی کرد:

• قابل تست می باشد.
• به راحتی قابل درک و پیگیری است.
• ویرایش و ارتقاء آن بدون ارائه خطاهای جدید آسان است.

برای پشتیبانی از ISO 25010 از تحلیل کد استاتیک استفاده کنید

تجزیه و تحلیل کد ایستا در هر مدل کیفیت نرم افزار به خوبی تعریف شده، به ویژه هنگامی که ویژگی های امنیتی و قابلیت نگهداری را در نظر می گیریم، نقشی ایفا می کند.

• امنیت: به عنوان محافظت از موارد سیستم در برابر دسترسی، استفاده، تغییر، تخریب یا افشای تصادفی یا مخرب تعریف می شود. تجزیه و تحلیل کد استاتیک می تواند به شناسایی نقص ها برای جلوگیری از این نوع حملات مخرب کمک کند.
• ویژگی نگهداری: معیارها را می توان برای بررسی کیفیت مداوم محصول محاسبه کرد:
• قابلیت تجزیه و تحلیل: به عنوان درجه ای که محصول نرم افزاری را می توان برای نقص یا علل خرابی در نرم افزار تشخیص داد، تعریف می شود. تجزیه و تحلیل استاتیک کمبودها را مشخص می کند.
• آزمایش پذیری: استفاده از آنالیز استاتیک قبل از آزمایش، تعداد موارد آزمایش لازم را کاهش می دهد.

استفاده از استانداردهای کدگذاری مانند AUTOSAR، MISRA و CERT می تواند هم مسائل امنیتی و هم کاستی های عمومی را کشف کند. با استفاده از یک ابزار تجزیه و تحلیل کد ایستا مانند Helix QAC و Klocwork که می‌تواند انطباق با استانداردهای کدگذاری را تأیید کند و شواهدی ارائه دهد که مطابقت باید بخشی از فرآیند کیفیت باشد.

با استفاده از یک تحلیلگر کد ایستا – مانند Helix QAC (1) و Klocwork – می توانید کیفیت نرم افزار را با موارد زیر تضمین کنید:

• اجرای استانداردهای کدگذاری و تشخیص نقض قوانین.
• تشخیص مسائل مربوط به انطباق در مراحل اولیه توسعه
• تسریع بررسی کد و تلاش‌های آزمایش دستی.
• گزارش در مورد انطباق در طول زمان و در سراسر نسخه های محصول.

سوالات متداول